۲۱ فئورال(۲ اسفند) بیرلشمیش ملت‌لر تشکیلاتی‌نین تحصیل، علم و مدنیت تشکیلاتی (یونسکو) طرفیندن «دونیا آنا دیلی گونو» اعلان ائدیلیبدیر. یونسکونون دئدیگینه گؤره دونیا اهالیسی‌نین دانیشدیغی ۶۰۰۰ دیلین یاریسی محو ائدیلمکده‌دیر و هر هانسی بیر دیلین محو ائدیلمه‌سی ایله ده بشر مدنیتی خزینه‌سی‌نین بیر حصه‌سی محو اولور.
دیلچیلیک بیلیک‌لری اساسیندا، بیر دیل محصولدار، انضباطی، علمی و مدنی فعالیتین بوتون ساحه‌لرینده اشتراک ائتمیرسه، ملی و ملت‌لر آراسی سویه‌ده تئخنولوژی، اینفورماسیا و بشرین دیگر فعالیت‌لرینه اویغونلاشمیرسا، اوزون مدتلی داوام گتیره بیلمه‌ییب و محو اولاجاقدیر؛ عکسینه، داییما یاشایان و دینامیک اولان دیل‌لر ایسه گونوگوندن باجاریق سویه‌لرینی داهادا یوکسلدیر و مین‌لرله یئنی سؤز و مفهوملارلا زنگینلشه‌جکدیر.
ائتنیک مختلفلیگی یاشایان و چوخ ملت‌لی اؤلکه‌لرده غیررسمی دیل‌لرین اوغورسوز بیر طالع یاشاماسی و محو اولما تهلوکه‌سی همیشه جدی بیر پروبلئم کیمی گوندمده‌دیر. بو خالق‌لارین آنا دیلینده تحصیلدن محروم اولماسی اونلارین فردی و سوسیال حقوقلاری‌نین تاپدالانماسی و اجتماعی حیاتلاریندان لاییقینجه بهره‌لنه بیلمه‌دیک‌لری دئمکدیر. بونون اوچون ده «آنا دیلی» و «آنا دیلینده تحصیل» مسئله‌سی خالق‌لارین اؤز مقدراتینی تعیین ائتمه حقوقو اوغروندا آپاردیغی مبارزه‌نین آیریلماز بیر حصه‌سی‌دیر.‌
ایراندا ان آزی یوز ایله یاخیندیر کی، آیری-سئچگیلیک و مرکزلشمه سیاستی نتیجه‌سینده واحد ایران چرچیوه‌سینده یاشایان غیرفارس خالق‌لارین دیل‌لرینه رسمی تحصیل دیلی کیمی شرایط یارانماییب و اونلارا اعتناسیزلیق و حؤرمتسیزلیک‌له یاناشیلیبدیر. حال بو کی، ایراندا یاشایان خالق‌لارین دیل و مدنیت ثروتی عموم ایران مدنیتینی زنگینلشدیرن و انکشافلاندیران بیر عامل کیمی ده دیرلندیریله بیلردی. نییه کی، دیل یالنیز اونسیت واسیطه‌سی یوخ، هم ده اینسانین دوشونجه و حس ائتمه واسیطه‌سیدیر؛ بو سببدن آنادیل‌لرینه بیر تحصیل دیلی کیمی رسمیت باغیشلاماق و اونلارین انکشافینا شرایط یاراتماق، فرقلی اینسان قروپلاری‌نین دویغولارینی و دوشونجه‌لرینی انکشاف ائتمک، مدنیت‌لر آراسیندا دانیشما و آنلاشمایا مساعد شرایط و امکان یاراتماق و عموم مدنی ارثی زنگینلشدیرمک‌دیر.
«آنا دیلی» و «آنا دیلینده تحصیل» مسئله‌سی بو گون اؤلکه‌نین اجتماعی و سیاسی پروبلئملریندن بیرینه چئوریلمیشدیر. واحد ایران چرچیوه‌سینده یاشایان خالق‌لارین او جومله‌دن آذربایجان خالقی‌نین دیل برابرلیگی وطنداشلارین قانون قارشیسیندا برابر حقوقلوغونون اساس خصوصیت‌لریندن بیری‌دیر. ایران اسلام جمهوریسی‌نین اساسی قانونوندا (۱۵-نجی ماده‌ده) مختلف دیل‌لرین مطبوعات و عمومی اینفورماسیا واسیطه‌لرینده استفاده اولونماسی و فارس دیلیندن علاوه اولاراق اونلارین ادبیاتی‌نین مکتب‌لرده تدریس اولونماسی قبول اولونوبدور. بو پرینسیپ اونون معین چاتیشمازلیق‌لارینا رغمن، تاسفله هله ده حیاتا کئچمه‌ییبدیر.
«ایشیق» – آذربایجان ادبیات و اینجه صنعت سایتی- بیر مئدیا واسیطه‌سی اولاراق، «دونیا آنا دیلی گونو»نو عزیزله‌ییر و اؤلکه‌میزده‌کی موجود دیل‌لر‌ آراسیندا اولان آذربایجان دیلی‌نین(آذربایجان تورکجه‌سی‌نین) بیر تحصیل دیلی کیمی رسمیلشمه‌سینی آذربایجان خالقی‌نین اجتماعی و مدنی حقی بیلیر. بو اوزدن اونون تبلیغینده چالیشیر و بو چالیشمانی اؤلکه‌نین اجتماعی و مدنی انکشافینا‌ یاردیمجی عامل کیمی حساب ائدیر.


منبع : «ایشیق» – آذربایجان ادبیات و اینجه صنعت سایتی

سه شنبه 2 اسفند 1401